Enürezis olarak da bilinen gece yatak ıslatma, beş yaşından büyük çocukların uyurken kontrolsüz bir şekilde idrar kaçırması durumudur.7

Gece yatak ıslatma, 7 yaşındaki çocukların yaklaşık %5 ila 10’unda görülen, ergenlik ve yetişkinliğe kadar uzanabilen yaygın bir çocukluk dönemi sorunudur.8

Gece yatak ıslatma çoğunlukla, geceleri aşırı idrar üretimi veya azalmış mesane kapasitesi ile ilgilidir. Bu durumun bir diğer nedeni de çocukların uyanmakta güçlük çekmesi olabilir.2,3,4 Gece yatak ıslatmanın nedeni psikolojik değildir.2,3,4

Gece yatak ıslatmanın, çocuğun özsaygısı, duygusal durumu ve okuldaki ve sosyal ortamlarındaki performansı da dahil olmak üzere günlük işlevleri üzerinde olumsuz etkisi vardır.2,3,4,5,6 Gece yatak ıslatma kimsenin suçu değildir; aileler ve doktorlar, utanma ve suçluluk duygusu hissetmeden bu durumu konuşabilmelidir. Ancak, gece yatak ıslatmanın etkileri genellikle hafife alınır ya da önemsiz görülür ve yardım talebinde veya teklifinde bulunulmaz.7

ICCS (Uluslararası Çocuk Kontinans Derneği) ve ESPU (Avrupa Çocuk Ürolojisi Derneği) uzmanları bu siteye gönderilen çeşitli sorulara cevap veriyor. Aşağıdaki başlıklardan birini seçerek başlayabilirsiniz.

Oğlum geceleri uyanmıyor; ancak uyurken yatağını ıslatıyor. Oğlumun uykusu mu ağır?

Altını ıslatan çocukların gece yataklarını ıslatırken uyanmadıkları bilinen bir durumdur. Yıllar boyunca, gece yatağını ıslatan çocukların uykularının ağır olduğuna inanılsa da, son zamanlarda yapılan araştırmalar gece yatağını ıslatan çocukların geceleri birçok kez uyandığını ve kaliteli bir uyku uyuyamadığını göstermiştir. Uyku sırasında, bu uyanma girişimleri ile bağlantılı olabilecek “periyodik kol ve bacak hareketleri” yaptıkları da gözlemlenmiştir..

6 yaşındaki torunum sürekli yatağını ıslatıyor; anne ve babasında da aynı sorun vardı.Gece yatak ıslatma genetik bir hastalık mı?

Gece yatak ıslatma, vakaların %70’inde olduğu gibi, aile üyelerinden en az birinde çocukken görülmüş olan genetik bir hastalıktır. Örneğin, anne çocukken gece yatağını ıslatıyorsa çocuğunun enürezis sorunu yaşama riski 7 kat daha fazladır. Enürezise neden olan gen henüz tespit edilmemiştir; ancak son zamanlarda yapılan araştırmalar bu konuya odaklanmaktadır.

Komşum, çocuğumun psikolojik sebepler yüzünden altını ıslattığını söylüyor. Bu doğru mu?

Hayır, psikolojik rahatsızlıklar doğrudan enürezise neden olmaz; ancak, gece yatak ıslatma sorunu yaşamak özellikle çocukların kendilerine saygı duymalarını engelleyen psikolojik sorunlara neden olabilir. Bu değişimler başarılı bir enürezis tedavisinden sonra normale döner. Yalnızca geç başlangıçlı (ikincil) enürezis, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu gibi davranışsal sorunlara artan riskle bağlantılıdır. Herhangi bir psikolojik veya davranışsal sorun, enürezis belirtilerinden bağımsız olarak ele alınmalıdır.

Gece yatak ıslatmanın en sık rastlanan sebepleri nelerdir ve çocuğumun altını neden ıslattığını öğrenmem mümkün müdür?

Geceleri aşırı idrar üretimi (noktürnal poliüri) ve azalmış mesane kapasitesi, gece yatak ıslatmanın en sık rastlanan iki nedenidir. Çocukta, bu iki nedenin aynı anda ortaya çıkabileceğini bilmek önemlidir. Evde yapılabilecek basit kayıt araçları ile bu iki nedenden hangisinin çocuğunuzu etkilediğini bulmak mümkündür. Evde tuttuğunuz işeme günlüğündeki (“sıklık - hacim tablosu”) en yüksek idrar hacmini belirleyerek çocuğunuzun “azalmış mesane kapasitesi” yüzünden altını ıslatıp ıslatmadığını (normal değerlerle karşılaştırarak) tespit edebilirsiniz. Evde gece idrar hacmini kaydederek çocuğunuzda noktürnal poliüri olup olmadığını bulabilirsiniz. Bu yöntem ile çocuk bezleri yatmadan önce ve ertesi sabah tartılabilir. Çocuk bezinin ağırlığındaki değişim ve gece üretilen idrar ve sabah üretilen ilk idrarın toplamı, gece üretilen toplam idrar hacmini verir. Ayrıca, noktürnal poliüri için uluslararası olarak kabul edilmiş referans değerler bulunmaktadır.

Bu durumda neden bir uzman hekime başvurmalıyız?

Gece yatağını ıslatan çoğu çocuğun idrar yapmayı kontrol eden sinir sisteminde veya idrar yolu anatomisinde bir sorun olmasa bile doktorunuzu ziyaret ederek bu durumdan emin olmalısınız. Ayrıca, doktorunuz gece yatak ıslatmanın dışında çözülmesi gereken başka sorunlar olup olmadığını da saptayabilir. Bu sorunlar; gündüz altını ıslatma, “aşırı aktif mesane” (sık sık ve güçlü bir şekilde idrar yapma hissi) belirtileri, dışkı inkontinansı, kabızlık ve tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları olabilir. Bu durumlardan birinin gözlenmesi halinde, gece yatak ıslatma tedavisine başlamadan önce ilgili durum tedavi edilmelidir.